Η άνοδος της θερμοκρασίας των υδάτων λόγω της κλιματικής αλλαγής, σε συνδυασμό με το εξελισσόμενο έντονο φαινόμενο Ελ Νίνιο, που επίσης θερμαίνει τα νερά, αρρωσταίνει τα κοράλλια, τα οποία όχι μόνο χάνουν τα ωραία χρώματά τους, αλλά τελικά πεθαίνουν. Τα αποχρωματισμένα κοράλλια είναι πιο ευάλωτα στις πιέσεις του περιβάλλοντος και στις ασθένειες, με συνέπεια να πεθαίνουν πολύ πιο εύκολα. Το 1996 είχε παρατηρηθεί μια ανάλογη επιδημία αποχρωματισμού, που είχε οδηγήσει σε εξαφάνιση περίπου το 16% των κοραλλιών της Γης. Η τωρινή επιδημία, η οποία ανακοινώθηκε επίσημα από την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) των ΗΠΑ με έναρξη στις 8 Οκτωβρίου, είναι η τρίτη στην καταγεγραμμένη ιστορία.
To πρόβλημα άρχισε το 2014 σε μερικά σημεία του Ειρηνικού και έκτοτε παρατηρείται στους κοραλλιογενείς υφάλους από τη Χαβάη έως την Παπούα Νέα Γουινέα και τις Μαλδίβες, σύμφωνα με το "Nature". Η ΝΟΑΑ εκτιμά ότι το πρόβλημα αναμένεται να επιδεινωθεί έως τα μέσα του 2016.
Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι στον Ειρηνικό, στον Ινδικό και στον Ατλαντικό Ωκεανό γίνονται λευκοί ο ένας μετά τον άλλο, λες και έχει πλύνει κανείς με ...χλωρίνη τα πολύχρωμα κοράλλια. Έως το τέλος του 2015, η ΝΟΑΑ εκτιμά ότι θα έχει αποχρωματισθεί πάνω από το ένα τρίτο των κοραλλιογενών υφάλων του πλανήτη, πράγμα που ισοδυναμεί με μια καταστροφή σε έκταση άνω των 12.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Νιώθουμε σοκ και δέος γι' αυτό που συμβαίνει», δήλωσε ο θαλάσσιος βιολόγος Όβε Χόε-Γκούλντμπεργκ του αυστραλιανού Πανεπιστημίου της Κουίνσλαντ στο Μπρισμπέιν. Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία των ωκεανών πέρυσι ήταν σχεδόν 0,6 βαθμούς Κελσίου μεγαλύτερη από το μέσο όρο θερμοκρασιών του 20ού αιώνα.
Ερευνητές ανακοίνωσαν τον Μάρτιο ότι οι ύφαλοι του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Φράγματος στην Αυστραλία είχαν γνωρίσει ένα πρωτοφανές επεισόδιο λεύκανσης, και αυτό για δεύτερη συνεχή χρονιά. Οι φόβοι τους επιβεβαιώθηκαν από τις αεροπορικές παρατηρήσεις της περιοχής αυτής, η οποία περιλαμβάνεται στην Παγκόσμια Κληρονομιά της Unesco από το 198.
Πληθαίνουν εντυπωσιακά τα νεκρά κοράλλια στη Δυτική Αυστραλία, εξαιτίας του συνδυασμού της κλιματικής αλλαγής και του φαινομένου Ελ Νίνιο, που προκαλεί η λεύκανση. Ειδικότερα σε κάποια τμήματα του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Υφάλου ο θάνατος των κοραλλιών έχει προσεγγίσει το 35%, με ανυπολόγιστες συνέπειες για το οικοσύστημα και φυσικά για τα είδη που αναζητούν εκεί καταφύγιο και τροφή.
Ένα πραγματικά μεγάλο τραύμα έχει ανοίξει στον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο της Αυστραλίας, καθώς η λεύκανση σκότωσε περισσότερο από το ένα τρίτο των κοραλλιών στο βόρειο και στο κεντρικό τμήμα· η κατάσταση μοιάζει να είναι καλύτερη στο νότιο τμήμα του.
Οι ερευνητές που πραγματοποίησαν την έρευνα από αέρος αλλά και υποβρύχια μελέτησαν τον μήκους 2.300 χλμ. Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο και διαπίστωσαν ότι 35% των κοραλλιών στον βόρειο και κεντρικό τομέα είτε είναι νεκρά είτε πεθαίνουν,όπως επισημαίνει ο Τέρι Χιουζ, διευθυντής του Κέντρου ARC για τις Μελέτες των Κοραλλιογενών Υφάλων στο Πανεπιστήμιο Τζέιμς Κουκ του Κουίνσλαντ. Σε κάποια σημεία ο ύφαλος έχει χάσει το 50% των κοραλλιών εξαιτίας της λεύκανσης.
Η έκταση της ζημιάς, η οποία συντελέστηκε σε διάστημα μερικών μόνον μηνών, έχει πολύ σημαντικές συνέπειες. Παρότι τα κοράλλια που έχουν υποστεί λεύκανση μπορούν να αποκατασταθούν αν η θερμοκρασία των υδάτων μειωθεί, τα πιο ηλικιωμένα κοράλλια χρειάζονται περισσότερο χρόνο να ξαναβρεθούν σε κατάσταση καλής υγείας και μάλλον δεν θα τα καταφέρουν προτού εμφανιστεί ένα ακόμα επεισόδιο λεύκανσης. Τα κοράλλια που πέθαναν έχουν χαθεί για πάντα, γεγονός που επηρεάζει το οικοσύστημα.
«Αποτελεί έκπληξη; Όχι, καθόλου. Είναι σημαντικό; Ναι, πολύ», επισημαίνει ο Μάρκ Εκιν, ο συντονιστής του Παρατηρητηρίου Κοραλλιών, ο οποίος εργάζεται για την Εθνική Ωκεανολογική και Ατμοσφαιρική Υπηρεσία των ΗΠΑ.
Η καταστροφή οφείλεται σε ένα τεράστιο συμβάν λεύκανσης που επηρεάζει τα κοράλλια όλου του κόσμου την τελευταία διετία. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι πρόκειται για ένα συμβάν που έχει σχέση με την κλιματική αλλαγή και το Ελ Νίνιο, την υπερθέρμανση, δηλαδή, των επιφανειακών υδάτων του Ειρηνικού Ωκεανού, κάτι που μεταβάλλει τα μετεωρολογικά πρότυπα παγκοσμίως. Τα θερμότερα νερά ασκούν πιέσεις στα κοράλλια και τα κάνουν να γίνονται λευκά αλλά και πολύ ευάλωτα στις ασθένειες. Σε κάποιες περιπτώσεις, η έκταση του φαινομένου είναι δραματική. Πολλά νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού ανέφεραν θανάτους κοραλλιών που φτάνουν το 80%.
Πρόκειται για το τρίτο μαζικό συμβάν αυτού του τύπου τα τελευταία 18 χρόνια, ενώ οι περιοχές που υπέφεραν περισσότερο είναι αυτές όπου το νερό έχει υψηλότερη θερμοκρασία για μεγαλύτερο διάστημα. Αυτή τη φορά το νότιο μισό του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Υφάλου κατάφερε να γλιτώσει λόγω ενός τροπικού κυκλώνα. Ο,τι απέμεινε από την καταιγίδα που έπληξε τον Νότιο Ειρηνικό Ωκεανό προκάλεσε νεφώσεις αλλά και μεγάλη βροχόπτωση στην περιοχή, ρίχνοντας τη θερμοκρασία των θαλάσσιων υδάτων αρκετά, ώστε να σταματήσει η διαδικασία της λεύκανσης που είχε ξεκινήσει στο νότο. Έτσι το 95% των κοραλλιών στο νότιο τμήμα του Υφάλου επέζησε. Οι καταιγίδες και στον παρελθόν είχαν βοηθήσει τους υφάλους, επισημαίνει ο Εκιν. Το 2005, για παράδειγμα, η γρήγορη διαδοχή του τυφώνα Κατρίνα και του τυφώνα Ρίτα έριξε τη θερμοκρασία των θαλάσσιων υδάτων καθώς περνούσε από τη Φλόριντα, με αποτέλεσμα να γλιτώσουν τα κοράλλια των Φλόριντα Κιζ από τη λεύκανση.
Πειραματικά οι επιστήμονες έχουν προσπαθήσει να αντιστρέψουν το φαινόμενο, ρίχνοντας τη θερμοκρασία των νερών με την τοποθέτηση σκιάστρων, αλλά αυτές οι προσπάθειες είναι χρονοβόρες και μπορούν να ολοκληρωθούν μόνο σε μικρές εκτάσεις. Έτσι οι επιστήμονες αναζητούν τρόπους για να αμβλύνουν τους στρεσογόνους παράγοντες στους κοραλλιογενείς υφάλους.
"Ο αποχρωματισμός των κοραλλιών στον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο της Αυστραλίας είναι χειρότερος από ό,τι πιστεύαμε", ανακοίνωσαν Αυστραλοί κυβερνητικοί επιστήμονες τη Δευτέρα.
Μέχρι και το 70% των κοραλλιών έχει πεθάνει σε μερικά τμήματα του συστήματος μήκους 2.300 χιλιομέτρων, λόγω των αυξημένων θερμοκρασιών στη θάλασσα κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο.
«Όπως συνέβη με τους υφάλους σε όλο τον κόσμο, ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος έχει βιώσει σημαντικές και εκτεταμένες επιπτώσεις τα τελευταία δύο χρόνια», δήλωσε ο πρόεδρος της Αρχής Θαλάσσιων Πάρκων του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Υφάλου (GBRMPA), Ράσελ Ράιχελτ.
«Είμαστε πολύ ανήσυχοι για το τι σημαίνει αυτό για τον ίδιο τον ύφαλο και τι σημαίνει για τις κοινότητες και τις βιομηχανίες που εξαρτώνται από αυτόν», πρόσθεσε.
Εμπειρογνώμονες σε μια επιτροπή που έχει συσταθεί από την αυστραλιανή κυβέρνηση για τη βελτίωση της υγείας του ύφαλου αποκαλύπτουν τώρα ότι πιστεύουν πως ο χαμηλότερος στόχος της διατήρησης της «οικολογικής λειτουργίας» είναι πιο ρεαλιστικός από την πλήρη ανάκαμψή του.
Σε μια πρόσφατη ανακοίνωση, η επιτροπή εμπειρογνωμόνων δήλωσε ότι «είναι ενωμένοι στην ανησυχία τους για τη σοβαρότητα των επιπτώσεων που αντιμετωπίζει ο ύφαλος και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο αποχρωματισμός των κοραλλιών από τις αρχές του 2016 έχει αλλάξει θεμελιωδώς τον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο».
Η περιοχή που πλήττεται σκληρότερα βρίσκεται βόρεια της τουριστικής περιοχής Πορτ Ντάγκλας, όπου εκτιμάται ότι το 70% των κοραλλιών ρηχού νερού έχει πεθάνει.
Σε όλο τον ύφαλο, το 29% αυτών των κοραλλιών πέθανε από τον αποχρωματισμό το 2016. Τα κοράλλια σε βαθύτερο νερό επηρεάστηκαν, αλλά οι επιστήμονες δεν μπόρεσαν να τα αξιολογήσουν συστηματικά. Τα νότια τμήματα του ύφαλου απέφυγαν προς το παρόν τα χειρότερα.
Ο αποχρωματισμός των κοραλλιών και οι επιπτώσεις του Κυκλώνα Ντέμπι πιθανόν να προκαλέσουν περαιτέρω απώλειες το 2017, αναφέρει η έκθεση.
Ο αποχρωματισμός συμβαίνει όταν ανώμαλες συνθήκες, όπως οι υψηλότερες θερμοκρασίες στη θάλασσα, κάνουν τα κοράλλια να αποβάλουν τα μικροσκοπικά φωτοσυνθετικά φύκια τους, χάνοντας το χρώμα τους. Τα κοράλλια μπορούν να ανακάμψουν αν πέσει η θερμοκρασία του νερού και τα φύκια μπορέσουν να τα επαναποικήσουν, αλλά τα επαναλαμβανόμενα γεγονότα λεύκανσης μπορούν να κάνουν πολύ δύσκολη την αποκατάσταση.
Τον Απρίλιο, το Συμβούλιο της Αυστραλίας δημοσίευσε μια έκθεση που αποκαλύπτει ότι ο αποχρωματισμός μπορεί να κοστίσει στην περιοχή ένα εκατομμύριο επισκέπτες ετησίως και 665 εκατομμύρια ευρώ σε τουριστικά έσοδα.
Έν